Deze zomer zette zorgde een artikel in Het Financieele Dagblad voor heel wat commotie in de B Corp beweging – een gemeenschap van meer dan 5.000 duurzame en sociale ondernemingen. Zijn de eisen voor het verkrijgen van de officiële B Corp status niet te licht? Mogen multinationals als Evian en Nespresso hiervoor in wel aanmerking komen?

Onze partner Leen Zevenbergen is een van de oprichters van B Lab Europe, de organisatie achter de B Corp beweging in Europa en ook verantwoordelijk voor het certificatie-proces. Met een jarenlange achtergrond als duurzaamheidsactivist en -ondernemer kan hij als geen ander de discussie van vandaag in perspectief stellen:

De ups en downs van de duurzaamheidsbeweging

Het is een moeizame strijd. Met aan de ene kant de status quo van het neoliberalisme met de gevestigde belangen van de industrie en aan de andere kant de versplinterde duurzaamheidsbewegingen en kleine duurzame bedrijven. Bedrijven in de wapenindustrie, fossiele brandstoffen, sigaretten, en vele andere vervuilers zijn goed gefinancierd en georganiseerd. Tienduizenden goedbedoelende duurzame organisaties, vaak stichtingen, zijn niet goed gefinancierd en georganiseerd. Als zij het huidige economische systeem willen veranderen, helpt het niet om onderling ruzie te maken. Waarom gebeurt dat toch, keer op keer op keer?

Van bomenknuffelaars

Laten we teruggaan naar de jaren zeventig. Toen richtte een groep mensen een club op om de wereld te informeren over het belang om de natuur goed te behandelen. De welbekende Club van Rome. Deze ‘bomenknuffelaars’ werden niet echt serieus genomen door het bedrijfsleven. En andersom ook niet. Bedrijven waren slecht, winst maken was slecht en zij waren goed. Hoewel deze beweging veel aandacht kreeg, bleef deze beweging klein en veranderde er weinig.

Naar ondernemers

Dit veranderde in de Jaren tachtig. Een groep ondernemers wilde met hun bedrijf ook goed zijn voor de wereld. Mensen als Ben Cohen (Ben&Jerry’s), Yvon Chouinard (Patagonia) en Annita Roddick (Bodyshop) wilden niet alleen geld verdienen, maar ook de wereld verbeteren. Deze beweging heette het Social Venture Network. Het zorgde ervoor dat bedrijven ook een rol konden gaan spelen in duurzaamheid en niet meer geweerd werden uit de duurzaamheidsbeweging. Deze bedrijven en hun leiders werden ‘change makers’ van een nieuwe economie genoemd. Evengoed hadden deze ondernemers weinig op met multinationals. En andersom evenmin.

Van shareholders naar stakeholders

In de jaren nul gebeurde iets interessants. Er ontstond in de maatschappij steeds meer weerstand tegen de eenzijdige focus op aandeelhouder ten koste van milieu, medewerkers en maatschappij.  ‘Van shareholders naar stakeholders’, klonk het steeds vaker. En zo is ontstond de B Corp beweging, met de hulp van de ondernemers uit het Social Venture Network. Met hulp van deze sociaal geëngageerde ondernemers werd een holistisch meetsysteem ontwikkeld om te laten zien hoe deze bedrijven alle belanghebbenden dienen. Dat is het Benefit Impact Assessment, wat ook wordt gebruikt om te toetsen of een bedrijf in aanmerking komt voor B Corp certificatie.

Onderling afhankelijk

Deze groep ondernemers besefte ook dat zij alleen het economische systeem alleen samen kunnen veranderen. ‘Radical Interdependence’ noemden zij dat. Daarom ondertekent elke B Corp ook de zogenaamde ‘Declaration of Interdepence’. Een document waarin zij hun onderlinge afhankelijkheid erkennen en een belofte doen elkaar te helpen.

Toch zijn er nog steeds bedrijven met bevlogen en intrinsieke gemotiveerde ondernemers die weinig fiducie hebben in multinationals. Die het liefst grote bedrijven weren uit de B Corp beweging. Die hun belofte elkaar te helpen in duurzaam en sociaal ondernemen zijn vergeten. Die vinden: ‘ik ben beter dan jij’ en ‘jij hoort hier niet bij’. Deze uitsluiting gebeurt keer op keer, zoals ook te lezen is in het artikel. Dit verzwakt de al versplinterde duurzaamheidsbeweging alleen maar.

Het systeem veranderen

We moeten elkaar juist helpen om systeemverandering te bereiken. In het huidige economische systeem is volledig duurzaam ondernemen is vrijwel onmogelijk. Elke duurzame onderneming bevindt zich in een andere fase en elke duurzame onderneming heeft de hulp nodig van de leiders van andere bedrijven. Want alleen als je samenwerkt, kun je het systeem veranderen. Alleen samen kun je gevestigde belangen van multinationals en overheden bevechten. Alleen samen kunnen we de status quo veranderen.

Beste duurzaamheidsbeweging, accepteer dat niet alle bedrijven perfect zijn als zij hun reis richting duurzaamheid starten. Accepteer hen, nodig hen uit, help hen veranderen, wees een voorbeeld in die ‘radical interdependence’. Want alleen met elkaars hulp kunnen we het systeem veranderen. Samen.