Topsporters hebben veel over voor hun carrière. Keihard trainen, een ijzeren discipline en een streng eetschema – het is een precieze voorbereiding om op het juiste moment te pieken. Voor de Nederlandse waterpolomannen is hét piekmoment de Olympische Spelen in 2020. Been Management Consulting heeft als sponsor zijn ambities voor 2020 verbonden met de waterpoloërs. Daarom stellen we de vraag: wat kunnen we als consultants van hun ontwikkeling en ervaringen leren? In deze eerste aflevering interviewen we aanvoerder Ruud van der Horst.

Allereerst: hoe ben jij aanvoerder geworden?

Na het missen van de Olympische Spelen in Rio ben ik anderhalf jaar gestopt. Ik heb me toen een tijd gericht op mijn maatschappelijke carrière, maar in december 2017 kwam ik weer terug bij het team. Na zo’n vier maanden werd ik aangewezen als aanvoerder. Hoe dat precies gaat, is lastig om te zeggen. Het ontstaat in de groep.

Dat klinkt bescheiden, want aanvoerders hebben een bepalende rol in teams. Wat kenmerkt een goede leider?

In onze sport vind ik het belangrijk dat je voor je teamgenoten door het vuur gaat. Je moet voor je teamgenoten opkomen, ze meekrijgen in de doelen en soms moet je iemand terechtwijzen. Als aanvoerder zorg je ervoor dat iedereen in het gelid staat. Veel mensen zeggen dat je ook moet inspireren, maar dat vind ik minder belangrijk. Het inspireren moet vanzelf gebeuren. Ik doe wat ik denk dat goed is en wat in mij opkomt.

Hoe zorg jij voor focus op het gebied van waterpolo?

Te beginnen met zelf het goede voorbeeld geven. Dan heb ik het bijvoorbeeld over het nakomen van afspraken, de juiste tactiek aanhouden en gedisciplineerd trainen. Ik zorg dat ik fit ben en wil bij wijze van spreken altijd de sterkste en snelste zijn.

Als ik zie dat iemand het team benadeelt doordat hij zonder reden afspraken niet nakomt, dan spreek ik hem aan. Ik benoem dan gewoon wat ik zie. Hoe dat gaat, verschilt per persoon en aan mijn stemming of de stemming van de ander. Soms is het simpelweg een schreeuw tijdens de training. Een andere keer haal ik iemand na afloop even apart voor een kop koffie. Het gaat om iemand aanspreken, accepteren wat er wordt gezegd en dan weer doorgaan.

Hoe vormen jullie een goed team?

Wij spelen met dertien man in de selectie, maar we trainen met ongeveer twintig jongens. Dat doen we het hele jaar en in de zomer volgen we een extra intensief programma. Dan ontstaan er momenten dat je elkaar door de training helpt, dat je elkaar de waarheid vertelt en natuurlijk dat je iets leuks doet met elkaar. Wij trainen nu twee keer per dag, gemiddeld vijf uur in totaal.

We hebben soms een uitstapje, zoals met elkaar beachvolleyballen of een barbecue. Daar word je hecht van. Het speelt natuurlijk ook mee dat wij elkaar al lang kennen. Met tweederde van de ploeg speel ik al minimaal vijf jaar, de meesten ken ik zelfs al vanaf de jeugd.

Lees ook ons artikel over teamcoaching en high performing teams

Je werkt bij werving- en selectiebureau Werkmandejong. Wat is je rol daar?

Via ons finance label werken zo’n 25 à 30 young professionals. Drie fieldmanagers begeleiden hen op zowel persoonlijk als werkinhoudelijk vlak. Ik ondersteun die field managers. Denk dan aan het regelen van de administratieve rompslomp, de contracten en de urenregistratie.

Wat voor mij cruciaal is, is dat ik dit werk flexibel op locatie kan doen. Door de waterpolotrainingen in Zeist ben ik namelijk weinig op kantoor. Rond de trainingen kan ik gewoon mijn laptop openklappen en aan de slag. Die afwisseling vind ik goed, een beetje bankhangen is niets voor mij. Het enige moment waarop ik puur bezig ben met waterpolo, is tijdens een toernooi als het EK. Dan heb je het over een kleine drie weken.

Welke lessen van je aanvoerderschap kun je toepassen op het bedrijfsleven?

Het belangrijkste is de aanspreekcultuur. Wat in de sport normaal is, is in het bedrijfsleven soms misschien wat te hard of te direct. Maar naar mijn ervaring werkt het wél. Het is belangrijk dat dingen bespreekbaar zijn, maar je moet je boodschap altijd met respect brengen. Goed communiceren is belangrijk. Ik heb geleerd om terug te koppelen, feedback te geven en feedback te krijgen.

Onze sportmentaliteit is ook waardevol. Je doelen halen, koste wat het kost, linksom of rechtsom. Zeker in mijn ondersteunende rol is dat belangrijk. Ik regel het voor je, hoe dan ook.

En kun je ervaringen vanuit het bedrijfsleven ook gebruiken bij je aanvoerderschap?

Bij Werkmandejong werken we met een systeem waarmee je persoonskenmerken in beeld kunt brengen. Daardoor heb ik beter geleerd hoe collega’s en ikzelf in elkaar zitten. Je leert ook waarom mensen op een bepaalde manier reageren. Als aanvoerder en als sportman is dat heel bruikbaar, bijvoorbeeld als je iemand in zijn kracht wilt zetten. Ik pas nu mijn boodschap aan op de persoon die ik aanspreek.

Wat kunnen mensen leren van topsporters?

Iedereen in ons team heeft één doel voor ogen: kwalificatie voor de Olympische Spelen in 2020. We hebben ons leven helemaal ingericht voor dat ene doel. Iedere keuze die we maken moet daaraan bijdragen, ook in ons privéleven. Daarom koos ik ook voor zo’n flexibele functie bij Werkmandejong. Topsporters weten hoe je alles op alles zet.

Topsporters hebben ook heel veel doorzettingsvermogen en weten hoe je omgaat met tegenslag. In de jeugd ben ik weleens weggestuurd bij Oranje. En er waren momenten dat ik niet geselecteerd was bij het eerste team van mijn club Polar Bears Ede of dat ik weinig speelde. In de sport is het dan vaak duidelijk aan te wijzen waaraan het ligt. Dat is af en toe pittig, maar je wordt er ook beter van. Daarbij moet je vertrouwen in jezelf houden.

Wil je Ruud van der Horst en de rest van de waterpoloërs volgen? Houd dan waterpolo.nl in de gaten. Je kunt uiteraard ook terecht op Facebook, Twitter en Instagram.

Deze reeks verschijnt in aanloop naar de Olympische Spelen van 2020 in Tokio. Volgende maand spreken we met midvoor Thomas Lucas over hoe je het beste kunt samenwerken.

Foto’s: Waterpolo.nl/Beeldboot/Gertjan Kooij