Zorgexpert Daniël Brouwer blogt over Systemic Change in de zorg. Dat er een systeemverandering nodig is, dat is wel duidelijk. Maar wie helpt overheid, zorgverleners en zorgverzekeraars uit de impasse? Kan de farmaceutische industrie deze rol spelen? Of is er nog een andere partij die het systeem op schop kan nemen?

De gezondheidsuitgaven in Nederland stijgen jaar na jaar. Volgens nieuwe ramingen van het CPB stijgen de zorguitgaven van 84 miljard euro in 2021 naar 100 miljard euro in 2025. Hierdoor komen investeringen in andere relevante maatschappelijke vraagstukken in de verdringing. Bestaande afspraken en interventies tussen overheid, zorgverleners en zorgverzekeraars zijn tot nu toe onvoldoende in staat om deze stijgende kosten te beheersen. Hoe komt dat?

Andere taal

Grondleggers van de Value Based Healthcare theorie, Porter en Tiesberg, geven hiervoor een scherpe analyse. Het komt doordat partijen in de zorg sturen op een andere waardedefinitie van zorg. Dit leidt tot afwijkende manieren van organiseren en aansturen. Waarde voor de patiënt is de mate van herstel. Waarde voor de zorgverlener is zoveel mogelijk patiënten helpen. Waarde voor de zorgverzekeraar is zo laag mogelijke maatschappelijke kosten. En waarde voor de farmaceut is zoveel mogelijk patiënten de juiste medicatie.

Meer van hetzelfde

Daarnaast zie je dat organisaties, net als mensen, terugvallen op bestaande modus operandi wanneer onzekerheid toeneemt. Ze gaan meer van hetzelfde doen. Dus wat doen ziekenhuizen? Zij proberen meer zorg te organiseren. Wat doen zorgverzekeraars? Zij proberen meer te sturen op het verlagen van maatschappelijke kosten. Wat doen overheden? Zij proberen meer te controleren met aangescherpte kaders en adviezen voor goed bestuur. Zo wordt steeds gestuurd op verandering binnen de individuele delen van het zorgsysteem, in plaats van op verandering van het systeem als geheel. Wat is er nodig om dit te doorbreken?

Een rol voor de farmaceutische industrie?

In een eerder artikel sprak ik over die andere partij in de zorg en haar belang de zorg van de toekomst (mede) vorm te geven: de farmacie. De farmaceutische industrie beschikt over de kennis, de middelen en het netwerk om proactief bij te dragen aan deze systeemverandering. Gelukkig zijn er steeds meer farmaceuten die dit zien en hierin een rol pakken. Toch blijft het meestal bij  goedbedoelde initiatieven die het systeem niet echt op de schop nemen.

De echte gamechangers

Wie kan dan het systeem veranderen? Wat dacht je van … Consultants! Wij zien elke dag de verschillende stakeholders in het zorgsysteem worstelen met uitdagingen die de muren van hun organisatie overstijgen. Consultants zien elke dag de gedeelde, maar vaak latente, belangen van deze partijen. Wij hebben een helikopterview die onze opdrachtgevers veelal niet hebben. En: consultants hebben visie op de toekomst van het zorgsysteem en wat dit van elke organisatie vraagt.

Wij mogen, nee moeten, verantwoordelijkheid nemen in deze systeemverandering. Verantwoordelijk voor het overzien van ‘the territory’ (het zorglandschap) en organisaties te helpen hun ‘map’ daarop af te stemmen.

2022

Ik wil in 2022 dan ook onze kennis en kunde inzetten ten behoeve van het zorgsysteem, niet alleen voor onze individuele klanten. Ik wil samenwerking tussen partijen bevorderen. Zodat belangen in de zorgwaardeketen wèl samenkomen. Zodat broodnodige samenwerking tussen partijen wèl van de grond komt. Zodat de complexe systemisch verandering wèl realiteit wordt. Zodat we de zorg weer toegankelijk en betaalbaar maken.

“The map is not the territory” —  Alfred Korzybski