In the midst of chaos, there is also opportunity. Het Chinese woord voor crisis bestaat uit kans en gevaar. Crisis in het Latijn betekent ook keerpunt. Never waste a good crisis. Et cetera, et cetera.

We worden overspoeld met blogs, opiniestukken en nieuwsartikelen over het feit dat deze crisis ook kansen biedt. Kansen op een duurzamere samenleving, mogelijkheden tot reflectie en daarmee (hopelijk) blijvende andere keuzes, en ga zo maar door.

Maar welke kansen hebben vorige crisissen nu daadwerkelijk geboden? Daarom in deze (G)een idee, enkele in het oog springende innovaties uit eerdere crisistijden, en hoe jij jouw kans op overleven kunt vergroten.

1. Plakband

Uitgevonden gedurende de jaren 30 van de vorige eeuw, door het Amerikaanse bedrijf 3M. Het originele doel was om voedselverpakkingen snel en zonder extra benodigde machines waterdicht af te sluiten. Eenmaal op de markt werd het al snel razend populair.

De reden: the great depression zorgde ervoor dat niemand de mogelijkheid had om nieuwe spullen te kopen. Plakband stelde mensen in staat alles goedkoop en makkelijk te repareren, van gescheurde bladzijdes tot speelgoed. En plakband wordt tot op de dag vandaag nog steeds voor dit doeleinde gebruikt.

2. Conserven

De dienstplicht zorgde ervoor dat Napoleon in zijn tijd de grootste legers van Europa had. Maar hoe voed je zo’n immens leger, als je helemaal naar Rusland wilt marcheren? Het croissantje uit Parijs is eenmaal in Moskou niks meer dan een verschimmeld broodje. Crisis!

Nicolas Appert had de oplossing: voedsel verhitten en in luchtdichte containers verpakken. En dat de uitvinding nog steeds actueel is, blijkt wel uit het feit dat begin maart er naast wc-papier ook geen conservenvoedsel meer te verkrijgen was.

3. Meetup

“Laten we een ‘Meetup’ organiseren.” Het woord is zo gangbaar, dat mensen vergeten dat het een merknaam is. (Net zoals bikini, luxaflex en heroïne, maar dat ter zijde). De bedenker van het bedrijf, Scott Heiferman, bedacht de Meetup nadat hij voor het eerst contact zocht met zijn buren na de aanslagen op 9/11. De stad had meer persoonlijk contact nodig en hij besloot dit te faciliteren met een online platform. Tegenwoordig denken we niet meer aan Meetup als bedrijf, maar als een activiteit.

4. WhatsApp

Het was de financiële crisis en Jan Koum werd na zijn sollicitatie afgewezen door Facebook. Dan maar een eigen bedrijf oprichten, moet hij hebben gedacht. Vijf jaar later na de oprichting van WhatsApp werd het opgekocht door Facebook voor ruim 19 miljard dollar. Dat alles voor een bedrijf dat sms’en te primitief vond en de andere chatdiensten te druk.

5. Fortune 500

Nee, deze bekende lijst is niet uitgevonden in crisistijd, maar een groot deel van de bedrijven op deze lijst wel; ruim de helft van de 500 Amerikaanse bedrijven met de grootste omzet is begonnen in tijden van crisis of economische tegenspoed. Er zijn tenslotte meer mensen die een poging tot ondernemerschap wagen als ze geen baan (meer) hebben, en getalenteerd personeel is breder beschikbaar. Doe je aan beleggen? Zoek dan de aankomende Fortune 500 bedrijven uit die nu nog in de steigers staan, maar waar wij over 20 jaar niet meer zonder kunnen.

Het was verrassend makkelijk en leuk om innovaties te zoeken die zijn ontstaan gedurende een crisis. En de lijst hadden we nog kunnen aanvullen met tal van andere voorbeelden, zoals Fanta, Mickey Mouse, de basketbal, Slinkies, jerrycans, elektrisch scheerapparaat en ga maar door.

Innovatie = Probleem + Oplossing

Wanneer je innovaties beschouwt als de juiste combinatie van problemen met oplossingen, kan dit mogelijk de relatief grote hoeveelheid succesvolle innovaties gedurende een crisis verklaren.

Want in de basis kun je stellen dat er ten tijde van crisis tenminste één groot probleem is, en dat er grote groepen mensen zijn die dit probleem ervaren. Er is dus een grotere ‘drive’ tot innoveren.

Een crisis dwingt bovendien om verder te kijken dan de gebruikelijke dagelijkse routine, en na te denken over hoe dingen anders kunnen of moeten. Vaak ook komt, naarmate de crisis langer duurt, talent breder beschikbaar en dat kan innovatie verder versnellen.

Kijk als voorbeeld naar Airbnb; het bedrijf dat vaak genoemd wordt als voorbeeld voor nieuwe business modellen en de platform-economie. Zij hebben recent ruim 1.900 man ontslagen, wellicht zit er iemand tussen die net jou kan helpen met het ontwikkelen van een nieuwe oplossing.

Verlaat je comfortzone

Wanneer je kijkt naar bovenstaande innovaties, vallen twee dingen op. Het zijn radicale ideeën, echte innovaties, in plaats van de net iets betere versies van bestaande producten of diensten. Bovendien zijn het veelal innovaties die breder of blijvend toepasbaar waren, ook nadat de crisis was bezworen. Ze bleven dus relevant.

Voor bedrijven kan dit betekenen dat er moet worden afgeweken van het product of dienst dat ze nu leveren. Ze moeten echt een stap buiten de comfortzone zetten; een grote en ook wel risicovolle stap. Maar bedenk dan ook dat Nokia is begonnen als houtpulpmolen en tegenwoordig 5G masten maakt. En bovendien: in tijden van crisis is niets doen vaak geen optie.

Keep calm and innovate

Crises zorgen voor onrust, paniek en ellende. En op het moment dat jouw omzet wordt gehalveerd, of jouw mensen ontslagen moeten worden, heb je er op zijn minst compleet maling aan wanneer iemand je zegt dat een crisis een kans is. Begin dan bij het begin en probeer te redden wat er te redden valt.

Maar alsjeblieft, besteed vijf procent van je tijd aan het denken aan de dag na morgen; bekijk de achterliggende problemen die grote groepen mensen raken en bedenk wat jij daaraan kunt doen, met jouw unieke vaardigheden en mensen. We sparren graag vrijblijvend over redden of innoveren, en met ons netwerk van ruim 50 professionals met expertise op tal van gebieden, is er altijd wel een persoon die jou op weg kan helpen.