“Change is inevitable – except from a vending machine.” – Robert C Gallagher

“Arbeidsintensief werk dat binnenkort mogelijk verleden tijd is.” Wat een fantastisch vooruitzicht, gesteld door de NOS. Wij, mensen, hoeven hopelijk straks geen zwaar werk meer te doen als gevolg van steeds verdere automatisering van de arbeidsmarkt.

Maar is die automatisering wel zo positief als wordt gesteld? Of moeten grote groepen mensen vrezen voor hun baan?

Een korte analogie: Het is het jaar 1900, ergens in een weiland in Nederland staan twee paarden die een gesprek hebben over hun toekomst. Een van de paarden maakt zich zorgen over de nieuwe technologieën die zijn werk overbodig kunnen maken. “Tractors ploegen het land, treinen zorgen voor snellere verbindingen tussen steden en auto’s vervoeren goederen. Straks hebben wij paarden geen functie meer, en wat dan? We gaan allemaal naar de slachterij!”

Het andere paard is een stuk positiever: “Ons leven wordt een stuk prettiger, want het zware, repetitieve werk wordt straks door machines gedaan. Daarnaast zullen er tal van nieuwe banen voor ons ontstaan, die nu nog helemaal niet bestaan en die makkelijker uit te voeren zijn. Immers: de technologische ontwikkelingen zullen zorgen voor meer en betere banen voor paarden.”

Deze pratende paarden worden het niet met elkaar eens. Maar verander je de conclusie van het verhaal in “Technologische ontwikkelingen zullen zorgen voor meer en betere banen voor mensen”? Dan ontstaan er pas écht felle discussies tussen de ‘optimisten’ aan de ene kant en de ‘doemdenkers’ aan de andere kant. En hoewel de waarheid waarschijnlijk in het midden ligt, zien wij in elk geval een essentiëel verschil in de karakteristieken van de huidige technologische ontwikkelingen ten opzichte van die van vroeger.

Informeren

Tot nu toe hebben technologische ontwikkelingen vooral bijgedragen aan de ontwikkeling van ‘mechanische spierkracht’; kracht die sterker, betrouwbaarder, onvermoeibaarder en goedkoper is dat die van mens of dier. En ten goede, want mechanische spieren hebben ons op de bovenste trede van de voedselketen gezet. In vergelijking met de dierenwereld zijn wij sloom, behalve in een auto. Niet sterk, behalve in een heftruck. En geen vechters, behalve met een wapen.

Meer recente technologische ontwikkelingen focussen echter op het creëren van mechanische hersenen. En net zoals de mechanische spieren paarden uit hun rol in de economie hebben geduwd, kunnen mechanische hersenen hetzelfde doen met ons mensen. De eerste voorbeelden zijn al overal om ons heen, Tesla’s zelfrijdende auto’s, Siri in je broekzak of de algoritmes van Bol.com om te bepalen wat je wilt hebben. En al die technologieën gaan onze arbeidsmarkt beïnvloeden.

Volgens een onderzoek van PwC ‘Will Robots Really Steal Our Jobs?’ is de impact significant. Op basis van dit onderzoek kun je concluderen dat zelfs in de sector die het minst beïnvloed gaat worden, 10 procent van de banen zal verdwijnen. En in de sector ‘transportation and storage’ loopt dit zelfs op tot 50 procent. Opvallend is ook dat op de korte termijn de minder fysiek intensieve banen zullen verdwijnen, bijvoorbeeld in de financiele en administratieve sector.

Lees ook over onze aanpak voor transformaties

Andere onderzoekers tonen een vergelijkbaar beeld. Frey and Osborne redeneren bijvoorbeeld in een veel geciteerd rapport dat maar liefst 47 procent van alle banen in de VS het risico loopt om te verdwijnen. En McKinsey schat dat van 60 procent van alle werknemers, ten minste een derde van de dagelijkse activiteiten zal worden overgenomen door automatisering.

Over de exacte impact wordt dus nog gediscussieerd, maar dat de impact er is en verder zal toenemen, is duidelijk. Toch zijn er ook veel mensen die geloven, net zoals het tweede paard, dat het allemaal wel mee gaat vallen.

Luxe paarden en werkpaarden

Opvallend genoeg is de paardenpopulatie de laatste jaren weer aan het stijgen. Misschien niet per se het aantal werkpaarden, maar type paarden die vroeger ondenkbaar waren. Denk bijvoorbeeld aan paarden als huisdier, dressuurpaarden of therapiepaarden.

Volgens hetzelfde principe zal ook de rol van mensen door de impact van automatisering veranderen. Hoe, dat is nog niet helemaal duidelijk. Maar automatisering zal betrekking hebben op alle werknemers. Dit vraagt om organisaties en managers die de veranderende rollen van hun medewerkers zorgvuldig inschatten, plannen en implementeren. Hoe je dat kunt doen, bespreken wij overigens graag onder het genot van een kop koffie ;).

Deel jouw mening over automatisering

Wij zijn benieuwd, wat vind jij? Laat het ons weten door middel van een stem op deze post:

• Verhelderend: Technologische ontwikkelingen zijn een kans voor de mensheid
• Nieuwsgierig: Technologische ontwikkelingen zijn een bedreiging voor de mensheid

En wat is jouw inschatting, kan jouw baan worden geautomatiseerd? Laat het hieronder weten.

Tijmen van Diepen en Keswin Corporaal schreven in deze serie eerder over de eerste stap van innovatie. De volgende blog gaat over de arbeidsmarkt en het basisinkomen.