Het Nederlands Astmacentrum Davos (NAD) is er voor mensen die baat hebben bij een alpine hoogtegebied, zoals patiënten met ernstig astma. Door de schone lucht en de intensieve behandeling komen zij vaak letterlijk op adem en kracht. Het centrum bestaat bijna 125-jaar, maar werd tot voor kort met sluiting bedreigd. We spreken bestuursvoorzitter Tim Roldaan: hoe kwam het NAD zelf weer op kracht? En hoe kijkt het centrum nu naar de toekomst?

Tim Roldaan

Het klinkt chique, een astmacentrum in Davos, waarom is juist hier een Nederlands astmacentrum?

“Heel simpel, vanwege de schone berglucht. Dit is een prikkelarme omgeving, met drogere lucht, minder pollen, minder schimmels, minder fijnstof en luchtvervuiling. Zo helpt de omgeving mee voor onze patiënten, mensen met ernstig astma. Voor hen is een blokje om of de trap op lopen vaak al te veel. Zij gebruiken al chronisch medicatie, maar hebben daar meestal steeds meer van nodig. Hier kunnen de luchtwegen, en daarmee de astma, tot rust komen.”

Wat komen patiënten hier doen?

“Wij bieden klinische longrevalidatie, waarbij patiënten gemiddeld acht weken bij ons verblijven. Het doel is om tijdens het verblijf een cirkel te doorbreken en conditie op te bouwen. We werken altijd met een interdisciplinair team van experts op medisch, verpleegkundig, fysiotherapeutisch, beweegkundig en psychologisch gebied. Dat is altijd maatwerk, want er zijn verschillende soorten astma en andere factoren om rekening mee te houden. Samen met de patiënt maken we ook een astma actieplan, zodat zij, eenmaal weer thuis, verbeteringen kunnen vasthouden.”

Wat een mooie behandeling, hoezo werd het centrum dan met sluiting bedreigd?

“Er was een prijsverschil tussen onze behandeling en dat van astmacentra in Nederland. Het Zorginstituut Nederland (de toezichthouders die betaalbare zorg afdwingt, red.) keek heel kritisch naar het wetenschappelijk bewijs van onze behandelingen. Zij beoordeelde ‘evidence’ heel anders dan het zorgveld en wilde de behandelingen niet meer vergoeden uit het basispakket.”

Hoe wisten jullie sluiting te voorkomen?

“We hebben veel verbeteringen en efficiencyslagen doorgevoerd om de kosten van onze behandeling te kunnen verlagen. Die zijn nu vergelijkbaar met de andere astmacentra. Ook hebben we studies laten doen om ons bestaansrecht te bewijzen. Wij zien dat onze prikkelarme omgeving en multidisciplinaire behandeling veel waarde heeft voor de patiënt, maar hadden er weinig wetenschappelijk bewijs voor. Inmiddels zijn de resultaten van de eerste onderzoeken binnen en die bevestigen dat. Zo hebben patiënten ook een jaar na de behandeling betere klinische resultaten en een betere kwaliteit van leven. Het NAD heeft dus echt iets extra’s te bieden.”

Hoe staat het centrum er nu voor?

“Een stuk beter, we kunnen uit de crisismodus gaan. Kijk, zo’n roerige periode raakt iedereen; er zijn ook mensen uit het team vertrokken. Dat is nooit makkelijk. Ik wilde daarom echt samen met het team naar de toekomst gaan kijken en daar externe hulp bij te vragen. En zo kwam ik bij Been Management Consulting terecht voor een strategie-driedaagse.”

Wat hebben we gedaan?

“Consultants Esther Eijkemans en Malou Bok hebben de driedaagse goed voorbereid, onder andere met huiswerkopdrachten voor alle deelnemers. Veel van onze mensen hadden nog nooit meegedacht over de missie, visie en strategie van hun organisatie. Esther en Malou hebben ervoor gezorgd dat de sessies goed voorbereid waren, soepel verliepen en ook heel leuk waren. Dat gaf veel positieve energie.”

Wat viel je op tijdens de driedaagse?

“Vooral dat we zo eensgezind waren als team. De missie van het Nederlands Astma Centrum is dat we de kwaliteit van leven en regie terug willen geven aan patiënten die gebaat zijn bij een alpine hoogteklimaat. Dat hebben we allemaal nog een keer onderschreven. Met behulp van Esther en Malou hebben we dat vertaald naar strategische thema’s waarmee we dat kunnen waarmaken. Ook daar werden we het snel eens. Net als de kernwaarden, die leidend zijn voor ons gedrag. We kijken als team dus op dezelfde manier naar de toekomst.”

Wat is er verder uit gekomen?

“Veel ambitie! We hebben mooie plannen gemaakt. Denk aan: het opzetten van een onderzoeks- en opleidingscentrum rond astma en hoogte. Meer patiëntengroepen helpen: uit andere landen, wellicht ook kinderen. Ook willen we nog meer nadruk leggen op kwaliteit van leven voor de patiënt. Bijvoorbeeld in de afspraken met verzekeraars, die steeds meer vanuit value-based healthcare beginnen te denken. We willen meer digitale oplossingen inzetten, zodat we mensen ook kunnen begeleiden als zij weer terug zijn in Nederland. Behoorlijk ambitieus voor een organisatie met zo’n 30 medewerkers.”

Dat klinkt als een mooi resultaat.

“Jazeker! Ik had natuurlijk zelf ook ideeën over wat we als NAD moeten doen, maar door het los te laten ontstond er veel energie en betrokkenheid bij de vakgroepen zelf.”

Hoe ben je zelf eigenlijk betrokken geraakt bij het astmacentrum?

“Mijn ouders hebben bij het astmacentrum gewerkt; ik ben zelfs in Davos geboren. Dus toen ik in 2016 gevraagd werd om het NAD te helpen en sluiting te voorkomen, zei ik heel snel “ja”. Het zou zo zonde zijn. Niet alleen voor onszelf, maar juist voor de patiënt. Als een patiënt voor behandeling nauwelijks een kilometer kan lopen en aan het einde 10 kilometer kan hardlopen, daar doe je het voor.”

“Wat een inspirerend gezelschap. Samen hebben we diepgaande gesprekken gevoerd over waar het NAD voor staat en waar zij zichzelf de komende jaren naartoe willen ontwikkelen. Mooi om na afloop van de groep te horen dat het lijkt alsof we elkaar al jaren kennen en in staat zijn geweest de brij aan gedachtes en informatie om te zetten in een heldere missie, visie en strategie. Dan weten we: we hebben ons doel bereikt. Ook in dit traject geldt: het ‘hart’ is voor ons net zo belangrijk als het ‘hoofd’.”

– Malou Bok